در طی پرواز یک موشک، تازمانی که موتور آن روشن است قسمتی از جرم آن مصرف می شود. از آنجایی که مخازن سوخت برای حمل هرچه بیشتر سوخت طراحی می گردند، بعد از خاموشی موتور، این مخازن که حجم بزرگی نیز دارند روی موشک باقی خواهند ماند. در حقیقت جرم غیر مفیدی توسط موشک حمل می گردد. این موضوع باعث کاهش راندمان موشک می شود. برای حل این مشکل می توان موشک چند مرحله ای ساخت.
یکی از چالش های مطرح در موشک های چندمرحله ای، سیستم جدایش آنهاست. وظیفه سیستم های جدایش، جداسازی اجزایی است که در ادامه کار موشک، نیازی به آنها نیست، از قبیل سیستم های حفاظتی که در شرایط خاص مورد احتیاج بوده اند مثل پوسته های سر جنگی و یا کلیه قطعاتی که وظیفه عملیات آنها پایان یافته است.
سیستم های جدایش از قسمت های زیر تشکیل می شود:
– پیچ های انفجاری و فتیله انفجاری
– هل دهنده های انفجاری یا فنری
– راکت های سوخت جامد ترمزی
– سیستم های ترمزی آیرودینامیکی
پیچ های انفجاری
پیچ های انفجاری برای اتصال دو مرحله به کار می روند. به محض صدور فرمان جدایش از کامپیوتر موشک، مواد منفجره داخل پیچ منفجر شده و اتصال در قسمت پیچ آزاد می شود و بعد از انفجار تمام پیچ ها، سیستم های دیگر جدایش برای دور کردن دو مرحله بکار می افتند.
در فیلم زیر نمونه ای از پیچ های انفجاری را مشاهده می کنید:
فتیله انفجاری
در بعضی موارد به جای پیچ انفجاری از فتیله انفجاری استفاده می شود. فتیله انفجاری محیط قسمت اتصال مرحله اول و دوم را در بر می گیرد و دو مرحله را بهم اتصال می دهد و با صدور فرمان جدایش، منفجر شده و دو مرحله آزاد می شوند. هل دهنده
در قسمت های بعدی در مورد بخش های دیگر سیستم جدایش صحبت خواهیم کرد.
منبع: پیک هوافضا، شماره 19